Odpowiedzialność deliktowa polega na konieczności zapewnienia rekompensaty za szkodę wyrządzoną osobom trzecim poprzez działanie niedozwolone zgodnie z prawem. Główna zasada odpowiedzialności deliktowej wymaga od sprawcy odszkodowania za wyrządzone szkody. Kluczowym artykułem regulującym odpowiedzialność deliktową jest artykuł 415 Kodeksu Cywilnego, który stanowi, że „osoba, która w wyniku swojej winy wyrządziła szkodę innej osobie, zobowiązana jest do jej naprawienia”. W przypadku odpowiedzialności deliktowej, poszkodowany i sprawca nie mają żadnych umownych relacji, co oznacza brak podstawy umownej do dochodzenia roszczeń. W takim przypadku przepisy Kodeksu Cywilnego stanowią podstawę do dochodzenia roszczeń.
W kodeksie cywilnym przewidziano trzy główne zasady odpowiedzialności deliktowej. Pierwsza z nich to odpowiedzialność z winy, która wymaga udowodnienia, że sprawca wyrządził szkodę osobie trzeciej. W przypadku tej zasady istotne jest, czy działał celowo czy nie, ale naprawa szkody jest niezbędna. Wyjątkiem są osoby małoletnie i niepoczytalne. Druga zasada dotyczy odpowiedzialności z tytułu ryzyka, która obejmuje sytuacje, w których szkoda wynika z działania podwładnego lub przedmiotu. Dotyczy to również zawalenia budynku czy właścicieli przedsiębiorstw, które korzystają z sił natury. Trzecią zasadą jest odpowiedzialność z tytułu słuszności, najczęściej dotycząca szkód wyrządzonych przez zwierzęta domowe.
Przykładem sytuacji związanej z odpowiedzialnością deliktową może być pożar w magazynie jednej firmy, który przenosi się na sąsiedni pawilon innego przedsiębiorstwa, powodując szkody.
Oprócz odpowiedzialności deliktowej istnieje również odpowiedzialność kontraktowa, która różni się od deliktowej poprzez wyrządzenie szkód osobom trzecim w wyniku niewykonania obowiązków, zaniedbania lub nieprawidłowego wykonania zobowiązań.
Odpowiedzialność kontraktowa wynika z niedotrzymania lub wadliwego wykonania umowy zawartej między stronami. Zasady tego rodzaju odpowiedzialności są uregulowane w artykułach 471 i kolejnych Kodeksu Cywilnego, gdzie stwierdza się, że dłużnik ma obowiązek naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, chyba że niewykonanie lub nienależyte wykonanie jest wynikiem okoliczności, za które dłużnik nie ponosi odpowiedzialności. Gdy przedsiębiorca ubezpieczony nie spełnia warunków umowy lub wykonuje ją wadliwie, może zostać pociągnięty do odpowiedzialności kontraktowej.
Na przykład, firma ABC zawiera umowę z dostawcą oprogramowania w celu rozbudowy systemu informatycznego. Jednak dostawca nie dotrzymuje ustalonego terminu dostawy, co prowadzi do zakłóceń w funkcjonowaniu systemu i generuje straty finansowe dla firmy. W takiej sytuacji firma ABC może domagać się odszkodowania od dostawcy na podstawie naruszenia umowy kontraktowej.
Co istotne powszechną praktyką na rynku ubezpieczeniowym, uwzględnioną w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia, jest uwzględnienie sytuacji, w których może dojść do zbiegu odpowiedzialności. Zbieg ten wynika z możliwości wystąpienia zarówno odpowiedzialności kontraktowej, jak i deliktowej, co oznacza, że dana sytuacja może być objęta oboma rodzajami odpowiedzialności jednocześnie.
Na przykład, gdy lekarz udziela pacjentowi świadczeń medycznych w ramach umowy, lecz wykonuje je w sposób nienależyty, może to stanowić przypadek deliktu, w którym odpowiedzialność zarówno kontraktowa, jak i deliktowa, będą się nakładać.
