Wartość księgowa brutto w ubezpieczeniach mienia odnosi się do kwoty, jaką przedsiębiorstwo zarejestrowało w swoich księgach jako wartość aktywów, takich jak nieruchomości, sprzęt, zapasy itp. Jest to suma pieniędzy, jaką firma wydała na nabycie tych aktywów minus ich amortyzacja lub spadek wartości w czasie. Wartość księgowa może być różna od wartości rynkowej aktywów, szczególnie gdy występują zmiany cen na rynku lub zużycie aktywów.
Dlatego też można jasno określić, że wartość księgowa brutto to wartość, która ma następujące cechy:
- Wynika z ewidencji księgowej (w procesie określania wartości, wartość w ewidencji księgowej jest podstawą do jej określenia),
- Jest wartością początkową (określoną w momencie początkowego nabycia/wytworzenia mienia),
- Uwzględnia przeszacowania (zmiany wartości od jego początkowego nabycia/wytworzenia).
Z kolei wartość odtworzeniowa w ubezpieczeniach mienia odnosi się do kosztu całkowitego lub częściowego odtworzenia lub zastąpienia uszkodzonych lub zniszczonych aktywów ubezpieczonego w momencie, gdy dochodzi do szkody objętej polisą ubezpieczeniową. Jest to kwota potrzebna do przywrócenia nieruchomości lub mienia do stanu, w jakim się znajdowały przed zaistnieniem szkody, przy uwzględnieniu kosztów prac remontowych, naprawczych lub odbudowy, materiałów budowlanych oraz innych kosztów związanych z odtworzeniem aktywów. Wartość odtworzeniowa uwzględnia również koszty podwyżek cen materiałów budowlanych i robocizny, które mogą wystąpić w międzyczasie między zaistnieniem szkody a rozpoczęciem prac naprawczych.
Podsumowując, wartość odtworzeniowa jest to wartość która:
- Pozwala na przywrócenie do stanu nowego, nieulepszonego (wartość musi odzwierciedlać koszt przywrócenia mienia do jego pierwotnego stanu, pomijając wszelkie modernizacje),
- Uwzględnia koszty dodatkowe (np. transport, montaż).
Różnice między wartością księgową a odtworzeniową wynikają głównie z ich sposobu określania. Wartość odtworzeniowa, stosowana na polisie ubezpieczeniowej, zwykle umożliwia odbudowę zniszczonego mienia do stanu nowego, podczas gdy wartość księgowa nie zapewnia takiej możliwości.
Na przykład, gdy 10-letni magazyn firmy ABC uległ całkowitemu zniszczeniu w pożarze, a jego wartość księgowa wynosiła 4.000.000 zł, koszt przywrócenia magazynu do stanu pierwotnego wyniósł 6.500.000 zł. Pomimo wypłaty odszkodowania w wysokości 4.000.000 zł przez ubezpieczyciela, pozostałe 2.500.000 zł musiało zostać pokryte przez przedsiębiorcę.
Dlatego starsze budynki zaleca się ubezpieczać na wartość odtworzeniową, ponieważ ich wartość księgowa może być znacznie niższa niż koszt odtworzenia. Jednak w przypadku mienia, które zostało wybudowane lub wytworzone stosunkowo niedawno, wartość księgowa może być wystarczająca do pokrycia kosztów odbudowy. Warto jednak skonsultować się z profesjonalnym brokerem ubezpieczeniowym w celu ustalenia odpowiedniej wartości ubezpieczenia.
Dodatkowo, zaleca się stosowanie klauzuli Leeway, która umożliwia wypłatę pełnego odszkodowania w przypadku niedoubezpieczenia mniej niż około 15-30%, w zależności od treści klauzuli.
Jak wygląda rozliczanie szkód?
Po szkodzie całkowitej wartość księgowa może nie pozwolić na pokrycie kosztów odbudowy mienia. Za to na pewno poprawnie ustalona wartość odtworzeniowa pozwoli odbudować mienie po szkodzie do stanu nowego (w tej samej technologii).
Z kolei przy szkodzie częściowej, zarówno wartość księgowa, jak i odtworzeniowa, w pełni pokryją koszty odbudowy, z jedną uwagą – przy wartości księgowej istnieje szansa skonsumowania sumy ubezpieczenia szkodą częściową.
